Публикационная этика
Ғылыми жарияланымдар этикасы
«Legalitas» ғылыми журналының редакциялық кеңесінің мүшелері өз кәсіби қызметінде «Alikhan Bokeikhan University» ғылыми журналдарының жариялау этикасы қағидаттары мен нормаларын басшылыққа алады. Жариялау этикасы Комитеттің жариялау этикасы жөніндегі халықаралық ережелері (COPE) және Scopus журналдарының жариялау этикасы принциптеріне сәйкес әзірленді (Elsevier).
Жариялау этикасы редакторлар, рецензенттер және авторлардың этикалық мінез-құлық нормалары мен принциптерін, қақтығыстарды анықтау шараларын, этикаға қайшы мінез-құлықты, мақаланы алу, түзету және жариялауға қатысты нұсқауларды белгілейді.
Барлық жариялау процесінің қатысушылары, яғни әрбір автор, ғылыми редактор, рецензент, жауапты хатшы, «Legalitas» ғылыми журналының редакциялық кеңесінің мүшелері жариялау этикасы принциптері мен стандарттарына қатаң сәйкес әрекет етуге міндетті. Этика принциптерін сақтау журналдың ғылыми сапасын қамтамасыз ету және сақтау, сондай-ақ жариялау процесінің барлық қатысушылары арасында сенімді және құрметті қарым-қатынастарды орнату үшін маңызды.
Этикаға жат әрекеттерге авторлардың, редакторлардың немесе баспагерлердің өз мақалаларына жеке рецензия ұсынуы, келісілген және жалған рецензиялау, ғылыми зерттеу нәтижелерін жариялау үшін агенттік қызметтерге жүгіну, жалған авторлық, деректерді бұрмалау және фабрикациялау, жалған ғылыми мәтіндер жариялау, мақалаларды авторлардың рұқсатынсыз басқа басылымдарға беру, авторлардың материалы мен жұмысын үшінші тұлғаларға беру, авторлық құқықтарды және редакциялық процестердің құпиялылық принциптерін бұзу, сілтеме манипуляциясы мен плагиат кіреді.
Редакциялық кеңес мүшелерінің жариялау этикасы принциптері
«Legalitas» журналының редакциялық кеңесінің мүшелері журналды дамыту, жақсарту және халықаралық деректер базаларына ендіру үшін жауапты. Олар авторлардың және оқырмандардың ғылыми және кәсіби қажеттіліктерін қанағаттандыру, авторлар, рецензенттер мен баспагерлердің коммерциялық мүдделерінің жариялау шешімдеріне әсер етуін болдырмау, сондай-ақ ғылыми жарияланымдардың сапасын арттыру үшін барлық мүмкін шараларды қабылдауы керек.
Барлық авторлар тең болуы керек. Редакциялық кеңес мүшелері авторлар ұсынған материалдарды жариялау туралы шешім қабылдауға жауапты. Олар мақалаларды тек оның ғылыми мазмұнынан ғана бағалауы керек, автордың нәсіліне, жынысына, жыныстық бағыттылығына, діни сенімдеріне, этникалық шығу тегі мен азаматтығына, саяси көзқарастарына немесе коммерциялық мүдделеріне қарамастан.
Мақала жариялауды шешу
Заңсыз көшіруді болдырмау үшін журнал редакциясы мақалаларды автордан дереккөздерге сілтемесіз алынған материалдар үшін тексеру (плагиат) жүйесі арқылы тексереді.
Мазмұнның түпнұсқалығы кем дегенде 60% болуы керек. Егер мақала қажетті түпнұсқалық пайызына жетпесе, ол авторға қайта өңдеуге жіберіледі. Екінші тексеруден кейін теріс нәтиже алынса, мақала журналда жарияланбайды.
Барлық ғылыми мақалалар редакцияға түскен кезде міндетті түрде «жасырын» рецензиялаудан өтеді. Жауапты редактор мақала тақырыбына сәйкес келетін маманға рецензия үшін материалды бағыттайды. Рецензиялау «екі жақты жасырын»: автор рецензенттің деректерін білмейді және керісінше. Рецензия автордың аты-жөні, лауазымы мен жұмыс орны көрсетілмеген күйде беріледі.
Рецензенттерге материалдарды өз мақсаттарына немесе үшінші тұлғаларға пайдалану, мақаланың мазмұнын жарияламай тұрып ашу, рецензияны басқа адамға жіберу, жариялаудан бұрын материалдарды өздерінің жеке мүдделеріне пайдалануға тыйым салынады.
Рецензияда мақала материалының жан-жақты талдауы, оның объективті және негізделген бағасы және нақты ұсыныстар болуы керек. Рецензияда мына мәселелер қарастырылуы керек: мақаланың тақырыбы мен мазмұнының өзектілігі, ғылыми жаңалығы мен негізгі зерттеу нәтижелері, мақаланың құрылымы мен логикасы, мақаланың мазмұны мен тақырыбының сәйкестігі және рецензенттің ұсыныстары.
Егер рецензияда түзету немесе өңдеу бойынша ұсыныстар болса, жауапты редактор авторға рецензия мәтінін қайта жұмыс істеу үшін жібереді. Позитивті рецензия мақаланы жариялауға жеткіліксіз негіз болып табылмайды. Мақаланы жариялау туралы соңғы шешімді редакциялық кеңес қабылдайды.
Редакторлардың міндеттері мен құқықтары
Редакциялық кеңес мүшелері ғылыми жарияланымдар мен ғылыми этика принциптерін бұзатын мақалаларды жариялауға жауапты. Егер мақала жазу кезінде жариялау немесе ғылыми этика қағидалары бұзылған болса, ғылыми редактор мақаланы қайта қарау немесе кері қайтару туралы шешім қабылдауы керек. Мақалалар авторлармен немесе редакциямен кері қайтарылуы мүмкін. Мақала жариялау этикасы мен ғылыми этика қағидаларын бұзу жағдайында журнал редакциясы оны кері қайтаруы немесе жарияланымнан шығарып алуы мүмкін. Журнал редакциясы алынған мақалаларды жариялаудан бас тартуға немесе түзету жасалмайтынын жария етуге құқылы.
